مآثر الکبراء فی تاریخ سامراء (کتاب)
|
| |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | ذبیح‌الله محلاتی |
| موضوع | تاریخ سامرا |
| سبک | تاریخی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۳جلد |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | المکتبة الحیدریة |
| محل نشر | قم |
| تاریخ نشر | ۱۳۸۴ش |
مَآثِرُ الْکُبَراء فی تاریخِ سامراء کتابی ۳ جلدی به زبان عربی نوشته شیخ ذبیح‌الله محلاتی (متوفای ۱۳۶۴ش) وی در این کتاب، مفصل به تاریخ شهر سامرا و معرفی شخصیت‌های تاریخی آن پرداخته و درباره امامان مدفون در این شهر و امام دوازدهم شیعیان هم به تفصیل سخن گفته است. نویسنده برای تألیف این اثر ۲۰ سال وقت صرف کرده است.
مؤلف
ذبیح‌الله محلاتی مشتاق‌عسکری (متوفای ۱۳۶۴ش) روحانی و نویسنده شیعه در قرن چهاردهم قمری است. او در سال ۱۳۳۰ق به عراق رفت و در حوزه علمیه نجف و سامرا تحصیل کرد و در سال ۱۳۷۶ق به ایران بازگشت. محلاتی دارای تألیفاتی از جمله ریاحین الشریعه، مآثر الکبرا و فرسان الهیجاء است. مدفن او در حرم عبدالعظیم حسنی است.
انگیزه نگارش
به گفته نویسنده کتاب، از آن‌جا که مورخان متعددی درباره تاریخ شهرهای مکه، مدینه، نجف، کوفه، بغداد، بصره، شام، حلب، بیروت، مصر، یمن، خراسان، نیشابور، قم، اصفهان و یزد کتاب‌هایی را تألیف کرده‌اند و چون حق مطلب درباره این موضوع (تاریخ سامرا) با توجه به اینکه پایتخت عباسیان و محل شهادت دو امام هادی و عسکری بوده، در هیچ نوشته‌ای ادا نشده بود، تصمیم می‌گیرد تا در نوشته‌ای به اهمیت این شهر و ماجراهای تاریخی آن بپردازد. وی همچنین می‌نویسد که چون در تألیف آن تردید داشته، به قرآن استخاره زده که این آیات آمد: «نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِینُ*عَلَی قَلْبِک لِتَکونَ مِنَ الْمُنْذِرِینَ*بِلِسَانٍ عَرَبِی مُبِینٍ*وَإِنَّهُ لَفِی زُبُرِ الْأَوَّلِینَ».آیه ۱۹۳ سوره شعراء
نام کتاب
آقابزرگ تهرانی که این اثر را به‌خط خود نویسنده رؤیت کرده، از آن با نام‌های «ضیاءُ النیّرَیْن فی مآثر الْعَسْکَریَّین»، «تاریخ سامرا» و «مآثر الهادی» یاد می‌کند که بعدها به‌نام «مآثر الکبراء فی تاریخ سامراء» تغییر یافت. نویسنده، این اثر را در بیست سال نگاشته و در این سال‌ها به مصادر و منابع تاریخی و ادبی مراجعه و مطالب متنوعی را استخراج کرده است. نقل شده که محلاتی، جلد اول را در سال ۱۳۵۴ق به پایان رسانیده است.
محتوا
محلاتی در مآثر الکبراء، آنچه به جغرافیا و تاریخ سامرا قبل از اسلام و بعد از آن (قدیم و جدید) مرتبط بوده، پرداخته و ساختمان‌ها، قصرها و مکان‌ها را توصیف کرده است. او در این میان به ذکر خلفا، پادشاهان، عالمان، وزرا، نویسندگان، شاعران، حکما و سادات می‌پردازد. مؤلف در احوالات امامین عسکریین و امام زمان(عج) هم به تفصیل بحث کرده و از اصحاب و راویان آنان نیز سخن گفته است.
وضعیت انتشار
آقابزرگ، مآثر الکبراء را در پنج جلد و هفت جلد رؤیت کرده است. این کتاب، سال ۱۳۸۴ شمسی در سه جلد و به همت انتشارات المکتبة الحیدریة در قم انتشار یافت.
پانویس
- ↑ احمدی، گلشن ابرار، ۱۳۸۴ش، ج۵، ص۴۷۱-۴۸۱.
- ↑ محلاتی، مآثر الکبراء، ۱۳۸۴ش، ص۱۳و۱۴.
- ↑ آقابزرگ، الذریعه، ج۳، ص۲۵۵.
- ↑ آقابزرگ، الذریعه، ج۱۵، ص۱۳۲.
- ↑ محلاتی، مآثر الکبراء، ۱۳۸۴ش، ص۶.
- ↑ آقابزرگ، الذریعه، ج۳، ص۲۵۵.
- ↑ محلاتی، مآثر الکبراء، ۱۳۸۴ش، ص۶و۷.
- ↑ آقابزرگ، الذریعه، ج۳، ص۲۵۵.
- ↑ آقابزرگ، الذریعه، ج۳، ص۲۵۵؛ ج۱۱، ص۳۱۴.
- ↑ ، کتابخانه دیجیتال نور.
منابع
- محلاتی، ذبیح‌الله، مآثر الکبراء فی تاریخ سامراء، قم، المکتبة الحیدریة، ۱۳۸۴ش.
- تهرانی، آقا بزرگ، الذریعة الی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالاضواء.
- احمدی، مهدی، گلشن ابرار، قم، نورالسجاد، ۱۳۸۴ش.
- مآثر الکبراء فی تاریخ سامراء، کتابخانه دیجیتال نور.